Wat heb je nou aan wiskunde?
18 augustus 2014
Wiskunde aan het werk bij NASA (1961),
Omslagfoto LIFE magazine
Je zou het bijna vergeten onder de allesverhullende platte bekisting van je laptop, maar wiskunde heb je overal voor nodig. Zonder wiskunde geen computers, geen internet, geen iPad, geen mp3-speler, geen MRI-scan, geen brug over onstuimig water.
Je kunt natuurlijk denken: dat hebben andere mensen al voor me bedacht. Net zoals andere mensen De gebroeders Karamazov al geschreven hebben, of de liefde al hebben bezongen. Maar dat wil niet zeggen dat je het kunt afwimpelen als iets waar je toch niks van snapt, waar andere mensen zich maar mee bezig moeten houden. Ook als je eigen kwaliteiten er niet liggen, dien je op z’n minst belangstelling te tonen, te luisteren, er met grote ogen naar te kijken.
En dan kijk je de zomeravond van Ionica Smeets terug. (Dezelfde Ionica Smeets die speciaal voor dit blog een gaststukje schreef, way back in 2010? Jazeker, die Ionica Smeets.)
En dan vergeet je de tijd en kijk je met blijdschap en verwondering drie uur lang naar wiskunde, wetenschap en passie. Naar Ionica die, over het troebele water van onbegrip en dedain, met een stralende lach een brug slaat tussen alfa en bèta.
—-
- Ionica’s gastblog: ‘Wat kun je voor leuks met je kinderen doen aan wiskunde, ook als je zelf geen wiskundeknobbel hebt?’
- Zomergasten 2014, de avond van Ionica Smeets
- ‘My blackberry is not working.’
Het begint bij een uurtje
13 december 2013
Schaatsen leer je door je eerste slagen te maken. Tekenen door je eerste potloodstreep te zetten. En programmeren leer je door je eerste uur te coderen. Dat is de gedachte achter de campagne ‘Hour of Code’ die deze week van start ging in de Verenigde Staten.
Het is de bedoeling dat tien miljoen mensen van groot tot klein kennismaken met programmeren. Of zoals president Obama in een promotiefilmpje zei: ‘Don’t just buy a new video game, make one. Don’t just download the latest app, help design it.’
In Nederland heb ik er weinig over gehoord, maar ik vond het een goed idee om de kinderen eraan mee te laten doen. Philip heeft jaren geleden een poosje geprogrammeerd met Scratch, maar daar kon hij zich weinig meer van herinneren (daar doe je het voor, als ouder). Omdat zo’n beetje alle educatieve websites aan de campagne meedoen, is er een keur aan programma’s om uit te kiezen.
Philip begon bij Khan Academy, waar hij al een eigen account heeft – het is soms handig om concepten van zijn Singapore Math in een filmpje te zien. Khan is altijd helder, duidelijk en efficiënt, vind ik. In deze snelcursus programmeren leer je een e-card te maken.
Klik op het plaatje voor een directe link naar Khan Academy’s Hour of Code.
De volgende dag ging Philip verder op HourOfCode.com, de site die speciaal voor deze week in het leven geroepen is. Daar word je bijgestaan door beroemdheden als Mark Zuckerberg (hij van Facebook) en Bill Gates bij het programmeren van een spelletje Angry Birds. In tegenstelling tot Khan gebruik je hier geen losse cijfers en letters, maar het programma blockly, waarmee je blokjes met commando’s kunt slepen. Als je de hele les doorlopen hebt, ontvang je een certificaat.
De campagne gaat er prat op dat alle leeftijden op deze manier kunnen leren programmeren, ook kleuters. Nou is Cato natuurlijk alláng geen kleuter meer, dus het leek haar een makkie. Ze had ook al even met Philip meegekeken hoe het moest. En tadaa.
Onze favoriete app Brainpop doet ook mee aan Hour of Code: al hun filmpjes in het onderdeel ‘computer science’ zijn deze week gratis toegankelijk. Mocht je Brainpop nog niet kennen, dan moet je beslist even kijken. Het is een fantastische bron van algemene kennis. Iedere dag krijg je een tekenfilmpje over een ander onderwerp, van geschiedenis tot kansberekening en klassieke muziek, en daarnaast is een aantal filmpjes gratis beschikbaar. Voor een paar euro per maand kun je ook toegang krijgen tot het hele archief, als je dat zou willen. Wel in het Engels, maar niet al te ingewikkeld, mede door de duidelijke animatie. Hier staat meer over de app. Je kunt de filmpjes ook via internet kijken; dan moet je even op het plaatje klikken.
Klik op het plaatje voor alle tekenfilmpjes over computer science.
De kinderen hopen dat ik me ook wil gaan bekwamen in het programmeren. Dat was nadat ik hen gisteren het huis door joeg omdat ze, opgeslorpt door anderhalf uur ‘computer science’, vergeten waren hun rotzooi op te ruimen en de overblijfselen van het optuigen van de kerstboom iedere vierkante meter in huis bedekten. Zij denken zelf dat er vooral mooie kansen liggen in de richting van de robotica.
—
- Hier een eerdere post over programmeren voor kinderen.
- Als je je eerste uur volbracht hebt, biedt de campagnesite veel mogelijkheden om je vaardigheden uit te breiden. Van javascript tot het maken je eigen app of tekenfilmpje, voor zesjarigen tot ouden van dagen: hourofcode.com.
De messen worden geslepen
31 augustus 2013
Weet je wat ik een van de leukste dingen vind aan kinderen hebben? Dat ze zo veel dingen doen die ik niet kan. Van tevoren had ik gedacht dat ik het heel gaaf zou vinden als mijn kinderen op me leken, als ik eigenschappen van mezelf in hen zou herkennen. Maar dat laatste legt bij mij eerder zenuwen bloot dan dat het tranen van ontroering teweegbrengt.
Het zijn juist de dingen die ik voor mijn ogen zie gebeuren, de onverwachte dingen, die me ontroeren en waar ik -volkomen onterecht, want ik heb er niets aan gedaan- trots op ben. Cato die zo veel meer durft dan ik op die leeftijd; haar ritmegevoel, haar lekker in haar lijf zitten. Victoria die gemaakt is om lief te hebben, altijd vrolijk en voor rede vatbaar. Jette die zo prachtig Jette is en dingen probeert die ik niet eens zou durven overwegen; haar totale overgave aan arabesques en pliés. Philips rechtvaardigheidsgevoel dat hij trouw blijft, ook op momenten waarop ik allang gemarchandeerd zou hebben. Zijn muzikaliteit, die me ineens opviel toen hij, drie jaar en drie maanden oud, op een feest naar een bandje stond te kijken en exact de drumpartij meetikte. Terwijl ik vaak niet eens hoor welke instrumenten er in een nummer meedoen.
Het zijn de dingen die hen eigen maken. Door erin mee te gaan, te luisteren naar hun mening en redenen om ergens voor te kiezen, ga ik er zelf ook de lol van inzien. Zoals je naar Zomergasten kunt kijken met een onderwerp waarvan je eerst dacht dat het je niets kon schelen, maar dat na afloop verrassend interessant bleek te zijn. Eigenlijk is alles leuk als je je er in wilt verdiepen.
Vorige week ging Philip weer iets doen waar ik nooit op gekomen zou zijn. Smeden.
Zelf ben ik op het gebied van handvaardigheid niet verder gekomen dan de spreekwoordelijke asbak en een gefiguurzaagde vogel van balsahout, beide geen daverend succes, dus smeden lag niet in het verwachtingspatroon dat ik voor mijn kinderen had. Het was besproken door vriendin E. van de thuisonderwijsgroep, voor een groep jongeren van twaalf tot zeventien jaar, waaronder Philip.
Geen hoefijzer of ploegschaar – daar dacht ik meteen aan, leuk ambachtelijk zoals bij de Schippers van de Kameleon, maar een survivalmes. Kijk, het onderste is van Philip.
Maar voordat je tot dit resultaat komt, moet je eerst een hele dag in de smederij staan. Van 10.00 tot 16.00, tussen ovens en aambeelden en hamers. In gepaste kledij, met handschoenen die zo uit de Axe-reclame komen, waarmee het bezwete voorhoofd afgewist wordt.
Want om van zo’n staaf een mes te maken, moet je flink timmeren.
Telkens opnieuw het staal verwarmen tot het sinaasappeloranje is. Dan heb je maar tien seconden om te slaan en moet het weer de oven in. Als je ten slotte tevreden bent over de vorm, lengte en breedte, is het tijd om je mes te harden. Dat doe je door het in olie te dopen en daarna vóór de hete oven te houden.
Als de olie begint te roken, weet je dat de juiste temperatuur bereikt is. Heb ik nooit geweten. Maar nu weet ik het wel. En ben ik plaatsvervangend trots op het resultaat.
Hoax
30 juni 2012
De afgelopen week circuleerde er een foto in de sociale media waarop het leek alsof de Toekomst uit Back to the Future gearriveerd was. Daar reist Marty McFly met zijn vette DeLorian naar een tijdperk van zwevende skateboards, automatisch passende kleren en andere fantastische toekomstmuziek. Volgens de foto speelt de film zich af in 2012. Het plaatje was echter bewerkt, want de werkelijke D-Day ligt drie jaar later, op 21 oktober 2015.
Even wachten dus, voordat we de balans kunnen gaan opmaken en zien wat er werkelijk uitgekomen is van de toekomstdromen uit 1985. Sommige noviteitjes uit de film zijn al gemeengoed geworden: skype, iPad, draadloze computerspelletjes. Andere dingen zullen nooit uitkomen: Lady Di op de Britse troon. En het blijft afwachten of de dubbele stropdas veel anschluss zal vinden.
We hebben gelukkig nog drie jaar. Drie jaar om de hele trilogie minstens zes keer te zien. Drie jaar om te blijven fantaseren dat we met zelfstrikkende Nikes een hoverboard zullen berijden. En ondertussen kun je ook even dit boek te lezen dat deze maand een Vlag en Wimpel won: Groeten uit 2030 van Jan Paul Schutten.
Net wat verder weg dan 2015, dus extra tijd om voorspellingen te laten uitkomen. Philip heeft het boek van kaft tot kaft verslonden en kwam regelmatig verslag doen van een blik in de verte. Telkens als we langs een windmolenpark rijden, declameert hij met luide stem hoeveel jaar het kost voordat zo’n molen eindelijk quitte draait en zijn eigen energieproductie eruit heeft. Ook de foto van de meneer in de kano die door een zee van plastic zakken en jerricans peddelt, maakte indruk. De gadgets in het boek lonken: huizen van de toekomst, coole auto’s, robots. Op bol.com kun je wat pagina’s bekijken.
Zeg ‘huis van de toekomst’ en je zegt Chriet Titulaer. In de inleiding van Groeten uit 2030 staat ‘Wil je lachen? Lees dit boek dan in 2030’. Zo is Chriet ook altijd goed voor een kwartier lol. Laatst zag ik hem voorbijkomen in een documentaire over toekomstvisies. Het waren oude beelden waarin hij met een ‘lichtgewicht’ videocamera (formaat dekenkist) op zijn schouder liep om te laten zien hoe men haarscherpe beelden kon vastleggen terwijl men gewoon rondliep. Dat was niet voor iedereen weggelegd natuurlijk, en de meeste van zijn snufjes waren helaas ook verboden in Nederland. Je kunt zeggen wat je wilt, maar hij stak wel zijn nek uit, Chriet. Hij moet geweten hebben dat zijn futuristische gadgets in veel gevallen zouden worden ingehaald door de tijd. Toch ging hij op die fiets zitten. We schrijven 1985, het jaar dat Marty McFly de toekomst binnenreed.
Tekenfilmpjes maken
18 september 2011
Buiten huilt de wind om het huis, binnen maken we tekenfilmpjes. Ik dacht dat ik de link al eens gepost had, maar dat was niet zo. En dat terwijl het toch zo’n leuk programmaatje is: met Pivot Stickfigure Animator kun je zelf heel gemakkelijk animaties maken.
Philip kreeg de link jaren geleden door en is er nog steeds enthousiast over. Het is geen programma dat hij dagelijks (of wekelijks of maandelijks) opstart, maar bij vlagen kan hij heel fanatiek worden en maakt hij een tijdje achter elkaar iedere dag wel een paar filmpjes.
Hier een voorbeeld van vier seconden, lukraak geplukt uit de lijst filmpjes die hij in de loop der tijd maakte, om een indruk te geven van de animatievorm.
Het programma begint met één stokpoppetje dat je beeldje voor beeldje in een andere stand kunt zetten. Daarnaast is er een arsenaal aan attributen en typetjes (cowboy, paard) die je kunt inladen om verhaallijn in je film te brengen. Bij Philip bestaat het vooral uit veel geweren, zwaarden, vallende rotsblokken en massagevechten – we geven niet voor niets thuisonderwijs natuurlijk. Maar als je er iets dieper induikt en verder gevorderd raakt, ontdek je steeds meer: de ledematen hoeven geen luciferhoutjes te zijn, je kunt zelf figuren ontwerpen, bewegingen verfijnen en natuurlijker maken.
Op deze pagina staat een knop om Pivot te downloaden.
Voor kinderen en grote mensen die liever willen leren programmeren, had ik eerder al deze link gepost over Scratch. Persoonlijk kreeg ik bij het woord programmeren een glazige waas voor de ogen, maar Scratch is een écht eenvoudige programmeertaal waarmee je in een halve middag al heel wat voor elkaar krijgt.
Gelukkig nieuwjaar
1 januari 2011
Dat je maar heelhuids de feestdagen bent doorgekomen en net zo hoopvol het nieuwe jaar mag beginnen als het zonnetje nu door de kou heen prikt.
Ik wens je een 2011 van mooie, nieuwe beginnetjes, van gezondheid en zoveel goede daden als er pitjes in een granaatappel zitten.
En als je met de feestdagen niet die ijpet, ijpot of ijfoon hebt gekregen, moet je maar zo denken: techniek is ook niet alles.
Bètabronnen
18 september 2010
Naar aanleiding van ons bezoek aan de Newtontentoonstelling in Museum Boerhaave nog wat boeken en sites die we gebruiken voor de exacte vakken.
Zoals ik wel vaker verteld heb, maken we relatief weinig gebruik van echte schoolboeken. Niet omdat ik a priori iets tegen schoolboeken heb, maar omdat ze over het algemeen gemaakt zijn om leerstof in een beperkte tijd tot een toets of examen over te brengen. Dat is logisch voor een schoolboek, maar als het mogelijk is om met een geestdriftiger soort boeken dezelfde boodschap over te brengen, geschreven door mensen die met bevlogenheid hun enthousiasme voor een onderwerp willen overbrengen, dan maak ik daar liever gebruik van.
De enige schoolmethode die we gebruiken op het gebied van natuurwetenschappen, heet Topklassers.
Hier staat meer informatie over deze reeks, maar ik heb nu nog twee pagina’s van het natuurkundedeel gescand. Om het auteursrecht niet al te erg te schenden, heb ik geen volledige les gekopieerd, maar twee halve lessen. Zo krijg je toch een idee van het boek en de werkwijze. Hier staat les 2 en hier les 3 van Topklassers, Wetenschap deel 3: Natuurkunde.
Ook hebben we het stripboek gelezen dat gemaakt is naar aanleiding van NewtonMania: Newton in Nederland. Ik had het eerst Philip in handen geduwd, maar toen ik het later zelf inbladerde, kon ik me voorstellen dat het niet direct klikte. De tekeningen zijn aansprekend en het verhaal op zich is duidelijk, maar de tekst is voor mijn kinderen gewoon nog te ingewikkeld, met verwijzingen naar Spinoza en de politieke situatie in de 17e eeuw. Daarom heb ik het voorgelezen.
De strip gaat over Willem Jacob ’s Gravesande, de man die Newtons werk vertaalde en zijn wetten populariseerde in Nederland. Onze audiotour in het Boerhaavemuseum ging juist over het slingertoestel van ’s Gravesande, waarmee hij studenten de wetten van Newton demonstreerde, dat was een leukigheidje. Dit zijn de eerste twee pagina’s van het boek, zodat je een indruk kunt krijgen van de tekst.
Het voorlezen werkte goed, want zo kon ik uitleggen waarom sommige grapjes erin zaten en de kinderen verwijzen naar dingen die ze al wel weten over de Gouden Eeuw. Daarmee was het zelfs voor Jet goed te begrijpen en konden ze erg lachen om de slapstick in de tekeningen.
Ach en dan deze, die is gaaf! De junior bètacanon: vijf cd’s vol kindercolleges. Een mastodontje van uitgeverij Luisterwijs, waar je nog veel meer van dit soort cd’s kunt vinden.
Alle onderwerpen in de cd-box worden als nieuwsitems aangekondigd door razende reporter Frank Groothof – al een plezier op zich. Na de inleiding volgt het hoorcollege, variërend van Pavlovreacties, algoritmen, het cijfer 0 tot de ziekte beriberi, 350 minuten lang. Fantastisch. Dit is een stukje over de Hollandse waterwerken.
Hier ook een recensie uit het Reformatorisch Dagblad, met rechtsboven nog een luisterfragment van 7 minuten.
Verder heeft Philip een aantal filmpjes van Eureka! bekeken. De tekenfilmserie werd in de jaren tachtig uitgezonden in Canada, maar ik vind hem nog steeds geweldig. Op een simpele manier wordt een aantal natuurwetten uitgelegd. Het is in het Engels, maar als je de termen vertaalt (inertia is traagheid, mass is massa enzovoorts), dan is de rest van het filmpje niet zo ingewikkeld.
Hier staat deel twee van Eureka! Vanaf daar kun je rechts in de kantlijn alle episodes aanklikken.
In de bibliotheek vond ik de prachtige dvd Dat willen wij ook, ooit uitgezonden door VPRO’s Noorderlicht. Acht filmpjes van een kwartier die ieder een natuurwonder laten zien waar wij mensen van proberen te leren. De sterke draad van een spin die we willen namaken, het ongeorganiseerde functioneren van mieren in een mierenhoop, dat door robots geïmiteerd zou kunnen worden, zodat gevaarlijke klussen voortaan niet meer door mensen gedaan hoeven worden.
Ik weet niet of de dvd nog te koop is, maar je kunt het ook bekijken op youtube (hier) of bij uitzending gemist van Noorderlicht: hier.
Ten slotte nog goed nieuws voor de groteren onder ons. In NRC stond van de week dat steeds meer universiteiten gratis lesmateriaal online zetten. In andere landen is het aanbod al enorm, maar Nederland begint ook te komen. Dit zijn de gratis colleges van de Open Universiteit, hier staan lessen van de TU Delft voor kinderen in het voortgezet onderwijs en hier staat OpenCourseWare, dat is het volwassenenaanbod van de TU Delft. De structuur van de Delftse website is soms niet helemaal duidelijk, maar als je blijft doorklikken, vooral links in de kantlijn, kom je vanzelf op videocolleges en lesmateriaal in pdf-formaat.
Van alle markten thuis 