Verheffing des volks
19 mei 2017
Soms is het kunst, een reclamefilmpje. En zeker tot verheffing des volks.
4 mei
4 mei 2017
Op een lijst van artiesten die in de Tweede Wereldoorlog vermoord zijn, kwam Willem Wilmink deze naam tegen: Ben Ali Libi. Goochelaar. Wilmink maakte daarop dit prachtige gedicht, hier voorgedragen door Joost Prinsen.
Ben Ali Libi, die eigenlijk Michel Velleman heette, werd op 2 juli 1943 in Sobibór vermoord.
Geschenk
21 december 2015
Bron: The economy of meaning.
Als tegenwicht voor de geforceerde warmegevoelensindustrie van veertig miljoen ledlampjes en blokhuttenrijen met fabriekswafels, hier een filmpje dat me oprecht ontroerde. Dat mannetje bij minuut 1:45, daar kan geen fake-kerstmarkt van opgewekt sentiment tegenop.
Gezien? Dan gaan we nu een leuk experiment doen voor de feestdagen. Denk aan Jongetje 1:45. ‘Legoes don’t matter.’ En laten we bij ‘lego’ voor het gemak iets invullen waar het bij onszelf schuurt. Wel eerlijk natuurlijk. Dus iets wat evenredig bijzonder, veelbelovend en heerlijk is als die enorme doos lego voor hem. Iets wat je altijd al wilde, al was het alleen maar om ook eens te kunnen zeggen dat jij iets groots hebt gekregen. Iets wat iedereen in je omgeving al heeft, en jij niet. Iets waar mensen nonchalant-opgewekt over posten op facebook. Iets materieels, maar waarover gesproken wordt alsof je niet zonder kunt. Iets waarvan je eigenlijk vindt dat je er recht op hebt, want waarom jij niet als zo veel andere mensen het wel hebben? Vul maar in. Een auto. Een weekendje Milaan. Een telefoon. Wifi. ‘Legoes don’t matter’.
P.S. De makers van het filmpje lieten weten dat álle kinderen beide cadeaus ontvingen, ook de twintig procent die de andere keuze had gemaakt.
Kijk naar de vogels
7 februari 2014
Aesopus had gelijk. En de BBC bewijst het. Ken je de fabel van de kraai en de kruik?
Een dorstige Kraai zocht al een tijd naar water. Na lang rondvliegen zag ze een grote Kruik.
Eindelijk drinken, dacht ze, maar dat viel tegen. De Kruik was maar halfvol en de hals was smal. Veel te smal voor de Kraai om bij het water te kunnen. Toch was ze niet van plan de moed op te geven. Ze keek rond, zag een hoop grind en kreeg een idee.
Eén voor één ging ze de steentje oppikken, en één voor één liet ze die door de hals van de Kruik vallen, net zolang tot het water aan de rand van de hals stond. En toen kon de slimme Kraai eindelijk haar dorst lessen.
Uit: Imme Dros, Meer fabels van Aesopus
Dan denk je: dat is slim. Voor een vogel. We weten dat chimpansees hele gereedschapskisten in elkaar knutselen om een termietenheuvel uit te porren en we kennen de valse trucs van sommige dieren die er alles aan doen om je van je werk te houden. Maar vogels?
Dus wel.
—-
- In de driedelige serie Inside the Animal Mind laat Chris Packham het allemaal zien. Nog niet in Nederland, wel op BBC Two – dinsdag 11 februari wordt het laatste deel uitgezonden. Volgens The Guardian zou Packham zelfs best eens de troonopvolger van Sir David kunnen zijn. Maar daar wil ik nog niet aan. De koning is nog niet dood.
- Van Aesopus’ fabels bestaan talloze uitgaven, waarvan twee in het bijzonder de moeite waard zijn.
- Imme Dros’ bewerking in twee delen, met illustraties van Fulvio Testa: De fabels van Aesopus en Meer fabels van Aesopus.
- De berijmde versie van Maria Donkelaar en Martine van Rooijen, Bovenin een groene linde zat een moddervette haan, verluchtigd door Sieb Posthuma. Deze leest het lekkerste voor en is verreweg het mooist, maar wel heel vrij bewerkt. Ik vind het zelf leuk om ook de originele verhalen te kennen.
Hier een gratis versie, vrij van auteursrechten. Het is een Nederlandse bewerking van Aesop for Children (1919) door Koen Van den Bruele met platen van Milo Winter. Als je op het plaatje klikt, openen de fabels in pdf.
Klik voor pdf.
Proefschrift in twee minuten
9 september 2013
Voor je lunchpauze. Helemaal 2013, want flitsend en hip (deze zin is bij het opschrijven al gedateerd) en toch heb je het idee dat je iets leerzaams zit te doen. Je zult er geen triviantje mee winnen, maar het is genoeg om je verwondering te voeden en te prikkelen.
Het videokanaal PHD Comics heeft het onderdeel Two Minute Thesis, filmpjes waarin promovendi in twee minuten het onderzoek voor hun proefschrift beschrijven. De onderwerpen lopen uiteen, ik zet er hier twee.
Eentje over amber, de stof uit walvisdarmen die in parfums gebruikt wordt (in het Engels wordt amber ook whale vomit, walvisbraaksel genoemd, maar het is dus meer poep).
Het andere gaat over wandelende takken. Wel weer over hun darmen – ik kan er ook niks aan doen. Maar ik vind het een mooie filmpje, omdat het laat zien dat er eigenlijk maar één reden mag zijn om een thesis tot stand te laten komen: nieuwsgierigheid.
Mocht je meer interesse hebben in kunstneuzen of veilig autorijden, dan kun je hier kijken.
Op de rest van het videokanaal staan nog veel meer onderwerpen: Wat doet koffie in je hersenen? Waarom zijn bijen belangrijk? Waarom blijft Shakespeare fascineren? Wat heb je aan kwantummechanica? Allemaal op dezelfde stripachtige manier getekend door cartoonist en roboticus Jorge Cham. Niet te lang kijken, hoor, die pauze is zo voorbij.
Cato en Freek
6 september 2013
Varaan. Door Cato, 6 jaar.
Na het avondeten, tijdens het afruimen, stond Cato hard met een tafelmes tegen de tweezitsbank te slaan. Ik ben gewend aan jachtpartijen door het huis, pijltjesgeweren die plotseling om een hoek van de deur steken en gebakkelei na het eten, maar dit was nieuw. Ik vroeg wat ze aan het doen was. ‘Met een kapmes moet je altijd schuin en ván je af slaan’, zei ze. ‘De meeste gewonden in de jungle vallen door lompheid met dit ding.’
Ach, natuurlijk. Freek. Cato heeft sinds enige tijd een nieuwe liefde. Met Stoere Bink is het allemaal wat bekoeld, want Cato bezoekt de laatste tijd veel minder gala’s en haar baljurk heeft ze verruild voor comfortabele kleding. Zo gaat ze op safari, of op avontuur in het oerwoud. Met Freek.
Freek is Stoere Bink in het kwadraat. Hij durft dingen waarvan zelfs Cato soms haar handen voor haar gezicht moet houden en hij weet verschrikkelijk veel. Ik noem maar wat, hij weet gewoon dat de varaan een hard rugpantser heeft, maar een zachte buik die hij te allen tijde wil beschermen. En dat de Surinaamse zwerfspin vet gevaarlijk is, maar tóch gaat Freek op een meter afstand op zijn buik liggen om de spin aan Cato te laten zien. Van die dingen.
Cato zit aan de buis gekluisterd en brengt ons op gezette tijden op de hoogte van de ins en outs van het dierenrijk. ‘Zal ik wat vertellen over de witte haai?’, vroeg ze van achterop de fiets terwijl we naar het strand reden. ‘Graag’, zei ik. ‘De witte haai heet zo’, ging ze verder. ‘omdat hij een witte buik heeft. En hij maakt een belangrijk stofje aan, squalamine, waar we medicijnen van kunnen maken.’
Philip en Jet krijgen er op even gezette tijden een punthoofd van. ‘Mam’, zei Philip, ‘weet je wat Cato zei toen ik haar iets wilde uitleggen over de lama? Ik vertelde dat een lama soms spuugt, en toen zei ze: “Ja, hij brengt zijn maaginhoud naar boven.” Dat is toch niet normaal?’
Boze tongen beweren dat Freek in zee is gegaan met iemand met een laag decolleté en een veel te goed kapsel, maar Cato weet beter. Het is een kwestie van tijd, dan gaan ze samen de hort op. Onbekende verten ontdekken. Ze bereidt zich al goed voor, want Cato speelt regelmatig Freekje door het hele huis. In alle kamers zet ze knuffeldieren neer die op een of andere wijze door Freek bezocht zijn en in haar meest camouflagekleurige outfit loopt ze rond om het publiek te onderwijzen. Toen ik twee plastic girafjes aan haar gaf en zei dat die misschien als moeder en kind konden dienen, wees ze me erop dat deze specifieke figuren nooit bij elkaar konden horen. ‘Kijk maar naar dat vlekkenpatroon.’
Vorige week waren we in de dierentuin, Jet, Cato, Victoria en ik. We stonden lang bij de giraffen te kijken, die telkens hun kop omhoog staken tot vlak voor ons gezicht. Naast me stond een jongetje van een jaar of zes, met een bril en een pleister op zijn oog. Hij tikte me op mijn schouder. ‘Kijk’, zei hij, ‘dat is een mannetjesgiraf. Dat kun je zien, want hij heeft geen pluimpjes op zijn kop. Die zijn afgesleten omdat hij met andere mannetjes om een vrouwtje heeft gevochten.’ Cato boog langs me heen en keek het jongetje aan. ‘Dat heb je van Freek’, zei ze.
—
- Freek heeft twee dvd’s: Freek op safari en Freek in het wild. Hij wordt ook nog steeds uitgezonden op Zapp, op werkdagen rond 17.00 uur.
Ssst…
11 januari 2013
Kom eens dichterbij…
Ho, niet zo snel!
Heel zachtjes, op kousenvoeten…
We gaan teder het weekend in.
Kom nog maar ietsje dichterbij. Dan fluister ik het mooie gedicht van Ida Gerhardt in je oor en daarna kijk je naar het filmpje. En iedere keer als je in paniek raakt, als het te vol is in je hoofd of je wordt overvallen door het idee dat je nog vijfhonderd dingen moet afwerken voordat je mag rusten, dan laat je alles uit je handen vallen en ga je zitten.
Dan luister je nog eens hoe ik het gedicht in je oor fluister en zet je het filmpje weer op. Dan weet je: alles komt goed.
Geur van honing
en jonge melk,
van een nestdiertje
dat slaapt.
Een ademhalen van dons.
En speurbaar
aan de neusvleugels
de geur van wat gebeurd is:
geboorte,
geheim.
—
Van alle markten thuis 