Salomo is nog maar net koning over Israël, als God aan hem verschijnt in een droom. ‘Vraag wat je wilt,’ zegt God, ‘ik zal het je geven.’
Salomo hoef niet lang na te denken. Hij vraagt om wijsheid. Misschien flitst er wel meer door zijn hoofd, rijkdom, overwinning, vrouwen – maar hij kiest wijsheid. En daarmee maakt hij de juiste keus.
‘Omdat je hierom vraagt – niet om een lang leven of grote rijkdom of de dood van je vijanden, maar om het vermogen om te luisteren en te onderscheiden tussen recht en onrecht zal ik je wens vervullen,’ zegt God.
Het duurt niet lang of Salomo kan zijn wijsheid in de praktijk brengen. Er komen twee vrouwen bij hem om zijn oordeel te vragen. Het zijn prostituées die samen in een huis wonen. Beide vrouwen zijn net bevallen en hun baby’tjes slapen naar goed gebruik bij hun moeder in bed. (Een mooie en veilige traditie die al millennialang gezonde kinderen grootbrengt, mits de ouders geen verdovende middelen gebruiken.) Een van de twee moeders is echter, wellicht onder invloed van alcohol, in haar slaap op haar kind gaan liggen, waardoor het is overleden. Vervolgens heeft zij ’s nachts haar dode baby verwisseld met het levende kindje van de andere vrouw.
Dat is het verhaal van de ene vrouw. De andere vrouw ontkent en zegt dat het haar eigen baby is.
Er is geen bewijs, Salomo heeft alleen het woord van de twee vrouwen en moet nu beoordelen aan wie het kind toekomt. Hij komt met een afschuwelijk voorstel. ‘Breng mij een zwaard’, beveelt hij. ‘Hak het levende kind in tweeën en geef hun ieder de helft.’
De echte moeder kan de gedachte niet verdragen dat haar kind iets overkomt. Zij smeekt de koning haar baby te sparen en het dan maar aan de andere vrouw te geven. De andere vrouw zegt: ‘Als ik het niet krijg, krijg jij het ook niet. Hak het maar doormidden.’
Dit is voor Salomo voldoende bewijs – de vrouw die haar kind liever afstaat dan het laat sterven, kan niet anders dan de echte moeder zijn. ‘Het zal niet gedood worden’, zegt Salomo. ‘Geef het levende kind aan háár, want zij is de moeder.’
Salomo’s wijsheid werd spreekwoordelijk. ‘Toen de Israëlieten hoorden welk vonnis de koning had geveld, kregen ze groot ontzag voor hem, want ze begrepen dat hij het recht handhaafde met goddelijke wijsheid.’
Door de eeuwen heen is het salomonsoordeel een beeld van wijsheid gebleven. In de Vierschaar in het Paleis op de Dam is het te zien als een van drie taferelen op de muur.
—
- Dit verhaal van Salomo staat in 1 Koningen 3:5-28.
- Hier een beschrijving van alle beelden in de Vierschaar. Deze beschrijving is minder uitgebreid, maar heeft meer plaatjes.
- Terug naar de blogpost over ons bezoek aan het Paleis op de Dam.
Van alle markten thuis 