Triptiek (2)
1 februari 2011
Het kan heel leuk zijn om iets zingend uit je hoofd te leren. Mijn lerares Frans leerde ons de spelling van het woord ‘augustus’ door te zingen: ‘A, o, u-met-een-dakje, t!’ Als je goede liedjes hebt kan dat een prachtige manier zijn om iets te onthouden.
Sinds kort zijn er canonliedjes. Kinderliedjes over de canon van Nederland: de hunebedden, Hugo de Groot, Aletta Jacobs. Het liedje over Vincent van Gogh is het eerste dat in zijn geheel online staat. Ik krijg het niet als filmpje op mijn blog, maar je kunt hier de clip bekijken en beluisteren.
Ik kende deze trend eigenlijk alleen uit de Verenigde Staten. Daar is voor íeder willekeurig onderwerp een cd met leerzame liedjes te vinden. Het onderwijscircuit gonst ervan, ouders en leermiddelenmakers buitelen over elkaar heen, gedreven door paniek om het kind toch vooral een voorsprong te geven. Dan krijg je liedjes die noch mooi, noch aanstekelijk en dus allesbehalve leerzaam zijn.
Neem de winterslaap. Je moet er niet aan denken, maar een kleuter zou zomaar kunnen opgroeien zónder te weten wat een winterslaap is. Gelukkig is er een liedje over.
En wat te denken van vormen? Stel dat je tijdens het concert des levens aan je kind vergeet te vertellen wat een vierkant is, dan kun je die lacune mooi opvangen door een hitsingle als deze op zijn iPodje te zetten.
Nog eentje. Een hele erge: de secundaire kleuren. Het is hartverscheurend en je staat er niet iedere dag bij stil, maar er bestaan uithoeken waar kinderen rondlopen die nog nooit van secundaire kleuren gehoord hebben. Voor deze schapen is er een hele cd met liedjes ter bevordering van Art Appreciation. Kunnen ze in de auto heerlijk meezingen met de ‘Secondary Samba‘. En het kind hoeft er geen verfkwast voor aan te raken, dus ook geen rommel in huis!
Nu is natuurlijk de vraag of de nieuwe Nederlandse canonliedjes net zo afschuwelijk en geforceerd educatief zijn als sommige Amerikaanse Songs for Teaching. Nou, nee. Ik heb wat demo’s beluisterd en ik vond er echt wel wat leuks tussen zitten. De kinderen waren verdeeld: Jet vond sommige erg saai, andere wilde ze juist nog eens horen. Philip vond die van Van Gogh wel gezellig en Cato waaide met alle winden mee om er vanaf te zijn; ze wilde liever Queen luisteren. Hier staat deel 1 van de liedjescanon en hier deel 2.
Verder kocht ik tijdens de kinderboekenweek Kunst om de wereld te begrijpen van Véronique Antoine-Andersen.
Het is niet zo’n hele recente (uit 2004), maar ik vind de insteek apart. In haar inleiding schrijft Antoine-Andersen:
In musea beginnen oude werken een tweede leven. Daar worden ze bekeken, bewonderd, bestudeerd en besproken. We beleven er plezier aan, vinden ze prachtig, afschuwelijk of raar, zonder ook maar iets over hun vorige bestaan te weten. Sommige zijn helemaal niet mooi, eenvoudigweg omdat niet met dat doel zijn gemaakt. Daarom kunnen ze nog wel indrukwekkend zijn. Waartoe dienden deze afbeeldingen, schilderijen en beeldhouwwerken voordat ze in musea werden tentoongesteld? Waarom werden ze gemaakt? Over dit soort vragen gaat dit boek.
De tekst is niet bijzonder mooi of gemakkelijk geschreven, maar de uitgave vind ik de moeite waard. Je kunt de eerste zes hoofdstukken hier bekijken.
Ten slotte een van de beste inleidingen in de kunstgeschiedenis: Eeuwige schoonheid van Ernst Gombrich.
Niet speciaal voor kinderen geschreven, maar de stijl van Gombrich is zo helder en toegankelijk, dat het ook heel geschikt is voor wat oudere kinderen. Gombrich is al bekend van Een kleine geschiedenis van de wereld, ook een prachtig overzicht van de wereldgeschiedenis voor groot en klein, maar ik heb Eeuwige schoonheid nog niet zo vaak horen roemen. Terwijl het zo’n fijn toegangspoortje naar de kunst is.
Gombrich geeft een veelomvattend, chronologisch overzicht met foto’s (in de meest recente uitgave). Hij schrijft in vaderlijke verteltrant waar je op kunt letten, wat de moeite waard is of waarom je een kunstwerk niet meteen moet afschrijven. Hij is wars van deftige taal en geëtaleerde deskundigheid, je ziet dat hij vooral zijn liefde voor kunst wil overbrengen. Het leest als een verhaal.
Je kunt de eerste twaalf pagina’s hier bekijken.
Van alle markten thuis 