Moraalridders
9 oktober 2010
Soms is er een boek waarvan je, voordat je het in handen gehad hebt, al bijna zeker weet dat het goed moet zijn. Het komt niet zo vaak voor, dat maakt ze bijzonder, maar toevallig kwam ik vorige maand twee van zulke boeken tegen. Over het ene hoop ik binnenkort meer te kunnen vertellen, want het is in bestelling bij de boekwinkel. Ik zeg nog niet wat de titel is, maar hopelijk komt het deze week nog binnen.
Het andere boek is Helden! van Janny van der Molen. Collega E. vertelde erover op het jaarlijkse thuisonderwijsfeest in september: ‘Dat boek ken je vast wel’, zei ze. Maar ik kende het niet. Ik had er nog nooit iemand over gehoord, en dat terwijl het al een jaar bestaat en dit het soort boek is waar ik al heel lang naar op zoek was. Een boek dat je laat kennismaken met mensen die iets bijzonders hebben gedaan. Mensen aan wie je een voorbeeld kunt nemen; moraalridders eigenlijk, en dan in de meest positieve, letterlijke zin van het woord.
Bij Charlotte Mason, schrijfster van een onderwijsmethode die me na aan het hart ligt, wordt er tamelijk wat aandacht besteed aan grote namen; er staan biografieën op het program van Milton, Shakespeare, Da Vinci, Newton. Maar in het Nederlands zijn er weinig (kinder)boeken die daar een thema van gemaakt hebben – alsof we bang zijn om mensen te veel te begeuren. Want ja, iedereen is feilbaar en je moet mensen niet te snel op een voetstuk plaatsen. Dat vind ik jammer, want volgens mij kun je mooie ideeën halen uit de wegen die de mensen vóór je bewandeld hebben.
In Helden! laat Janny van der Molen dat zien. Eerst stelt ze de helden voor: wie ze waren, wat ze gedaan hebben. Daarna volgt een verzonnen verhaal. Soms over de held zelf, bij Ghandi gaat het bijvoorbeeld over een jongetje dat meeloopt in de Zoutmars; soms is het meer een spiegelverhaal, zoals bij Florence Nightingale, waar een meisje in de 21ste eeuw een koffer vindt met soldatenkleren uit de Krimoorlog, en op onderzoek uitgaat.
Hoewel ik erg blij ben met het boek, hadden die verzonnen verhalen wat mij betreft waargebeurd hadden mogen zijn. Ik denk dat er over de levens van deze helden en heldinnen zoveel te vertellen is, dat daar best prachtige, échte geschiedenisverhalen in zitten, zoals in die gave Kinderen van Amsterdam en Kinderen van Nederland van Jan Paul Schutten en Paul Teng. Maar ik ben geen schrijver, dus ik neem met open handen aan wat ik te pakken krijg. En dat is hartstikke veel met dit boek. Bovendien staat het vol mooie aquarellen van Els van Egeraat, die ook al de mythologieboeken van Simone Kramer illustreerde.
In Helden! worden twaalf vrouwen en mannen besproken die iets bijzonders gedaan hebben: van Charles Dickens tot Michail Gorbatsjov, van moeder Theresa tot Anna Maria van Schurman. Wie Anna Maria van Schurman is? Lees het boek maar!
Van alle markten thuis 