Dierenmummies
24 februari 2009
We zijn op bezoek geweest in het Rijksmuseum van Oudheden. Niet dat we met een bepaald thema bezig zijn (geschiedeniswijs lezen we momenteel Kinderen van Nederland, dat gaat als een razende door de eeuwen heen; leuk overzicht, hoewel er wel wat op aan te merken valt en ik Kinderen van Amsterdam beter vind), maar ik wilde er zelf weer eens heen; op de Mom’s Night hoorde ik van een Australische moeder dat de tentoonstelling ‘Dierenmummies’ de moeite waard was.
Overigens kwam het onderwerp mummificeren de laatste tijd wel veel voor in het spel van de kinderen. Jet wil regelmatig gemummeerd worden, zoals ze het consequent noemt.
Het is het soort spel waarbij je de heibel mijlenver ziet aankomen, maar wat ze juist daarom zo graag spelen: op de grens tussen heerlijk uitgelaten en net niet leuk meer. Ik onderschepte Philip toen hij een koksmes uit het messenblok kwam halen voor een levensechte simulatie van het verwijderen van de organen. Hij was verontwaardigd dat ik het mes niet wilde meegeven. ‘Ik ga niet écht snijden’, zei hij. Dat moest er nog bijkomen. Het was dezelfde dag waarop Jet bij wijze van mummeerverband in het lits-jumeauxdekbed gerold wilde worden en pas na haar gesmoorde kreten uit de dekbedworst wilde aannemen dat dit geen handig spel was.
De tijdelijke dierenmummietentoonstelling was inderdaad de moeite waard. Op een of andere manier valt het Rijksmuseum van Oudheden me doorgaans een beetje tegen, ik verwacht er altijd meer van. De entree is indrukwekkend, met haar mooie tempelzaal, maar verder vind ik het toch wel erg veel oude munten, vuistbijlen en gebroken aardewerk. Natuurlijk zitten er ook mooie dingen bij, de mummiekisten, de Romeinse beelden en de sarcofaag van Simpelveld die Philip toevallig ontdekte omdat hij hem herkende van een schooltvprogramma.
Zelf vond ik de papyrusbrieven weer indrukwekkend, omdat zij de tijdloosheid van menselijke relaties zo mooi laten zien. Een man schrijft een paar duizend jaar geleden aan iemand dat deze zich niet met zijn zaken moet bemoeien. In een andere brief heeft iemand zijn huis verkocht, verklaart dat hij dat uit vrije wil gedaan heeft en dat hij gezond van lichaam en geest was toen hij dit schreef.
Dankzij de chronologische opstelling zie je ook de culturele ontwikkeling van het land: in de oudste brieven wordt een eed gedaan op de farao, zijn de mensen genoemd naar Egyptische goden en is de datering ‘de achtste dag van de tweede overstromingsmaand’. In latere brieven groet men elkaar ‘in de Heer’, hebben de mensen bijbelse namen en wordt de christelijke jaartelling aangehouden..
Nog een suggestie voor iedereen die hiërogliefen wil ontcijferen: het Rijksmuseum van Oudheden heeft deze pagina gemaakt. Zelf ben ik wel blij met het boekje Spelen met hiërogliefen van Catharine Roehrig, inclusief vierentwintig hiërogliefenstempels. Regelmatig te vinden via veilingkijker.nl – niet meegaan in de soms absurde biedingen, ik heb het zelf ooit voor acht euro gekocht. En anders kun je de Engelstalige uitgave bij bol.com nemen, de stempels zijn toch universeel.
De dierenmummies waren bijzonder. Fascinerend dat er zoveel werk verzet werd om een baviaan, krokodil of lammetje te conserveren. Vooraf hadden we een oude aflevering van Beeldenstorm bekeken. In dit filmpje legt meesterverteller Henk van Os uit waarom de Egyptenaren ook mummies van dieren maakten. Het Beeldenstormarchief is bij vlagen beschikbaar, afhankelijk van de pet van de webmaster van de AVRO-site, maar als het goed is, kun je de aflevering hier bekijken. Voor gevoelige kijkertjes de eerste 50 seconden even doorspoelen, het begint met een akelig spannend stukje uit het Kuifje-avontuur De sigaren van de farao. Mocht AVRO’s webmaster de stekker er weer eens uitgetrokken hebben, dan kun je de uitzending zien via deze link op Teleblik, de onderwijssite waarvan alle Nederlandse scholieren en leden van de NVvTO een toegangscode hebben.
Op de tentoonstelling kon je zelf een kat mummificeren, virtueel dan.
Door de volgorde van de handelingen aan te wijzen, zag je het mummificatieproces zich stap voor stap voltrekken.
Hier nog een mooie website waar ik het filmpje van Beeldenstorm vond: Museumtv. Je kunt zoeken op musea, op naam, provincie of onderwerp: mythologie, dieren, Picasso, Overijssel – vul zelf maar in. Vervolgens kun je filmpjes bekijken die in of over dat specifieke museum zijn uitgezonden.
Van alle markten thuis 